Akta
Kanak-Kanak 2001 (Akta 611) (selepas ini dirujuk sebagai Akta 611) hanya mula
berkuatkuasa pada 1 Ogos 2002, walaupun ia telah diluluskan pada tahun 2001.
Akta 611 telah memansuhkan tiga statut[1] yang lain,
iaitu Akta Mahkamah Juvana 1947, Akta Perlindungan Kanak-Kanak 1991 dan Akta
Perlindungan Wanita dan Gadis 1973, dan telah menggabungkan undang-undang
berkenaan pemeliharaan, perlindungan dan pemulihan kanak-kanak.
Artikel
ini mengkaji beberapa aspek undang-undang keluarga dan membuat satu
perbandingan di antara Akta 611 dan undang-undang yang sedia ada berkenaan
dengan aspek tersebut, dan melihat sama ada Akta 611 telah mengukuhkan lagi
undang-undang berkenaan perlindungan kanak-kanak dan dalam melindungi
kepentingan-kepentingan mereka.
Akta 611
telah mendefinisikan kanak-kanak dalam seksyen 2 sebagai:
a)
seseorang yang di bawah umur 18 tahun; dan
b)
berhubung dengan prosiding jenayah, seseorang yang sudah mencapai umur bagi
tanggungjawab jenayah sebagaimana yang ditetapkan dalam seksyen 82 Kanun
Keseksaan.
Oleh itu
Akta 611 terpakai kepada semua kanak-kanak yang berumur di bawah 18 tahun,
selain daripada dalam sesuatu prosiding jenayah. Ini adalah selaras dengan Akta
Umur Dewasa 1971[2] yang
menetapkan
umur
dewasa sebagai 18 tahun. Definisi kanak-kanak berbeza dari satu Akta ke Akta
yang lain. Misalnya:
a)
Seksyen 87 Akta Membaharui Undang-Undang (Perkahwinan dan Perceraian) 1976[3] (selepas
ini dirujuk sebagai AMU) memberi takrifan kanak-kanak sebagai seseorang yang
berumur di bawah 18 tahun.
b) Takrif
kanak-kanak di bawah Akta Pengangkatan 19524 ialah seorang yang
belum berkahwin dan di bawah umur 21 tahun.
c) Akta
Penjagaan Kanak-Kanak 1961[5] pula
membahagikan tafsiran kanak-kanak kepada dua, iaitu bagi kanak-kanak Islam,
umur dewasa adalah 18 tahun, manakala bagi kanak-kanak bukan Islam, umur
dewasanya adalah 21 tahun.
Walaupun
berlainan di antara satu sama lain, statut-statut di atas telah dengan jelas
memberikan takrif kanak-kanak. Akan tetapi, terdapat beberapa statut yang tidak
memberikan takrifan kanak-kanak. Oleh sebab itu, mahkamah terpaksa memberikan
definisinya sendiri apabila mendengar sesuatu kes yang berkenaan statut
tersebut. Misalnya, dalam kes Kulasingam v Rasammah,[6]
mahkamah dikehendaki menentukan maksud “kanak-kanak” kerana Akta yang relevan
kepada kes ini, iaitu Akta Perempuan Bersuami dan Kanak-kanak (Nafkah) 1950[7] (selepas
ini dirujuk sebagai “Akta 1950”) senyap. Mahkamah telah memutuskan bahawa oleh
kerana Akta 1950 senyap mengenai takrif “kanak-kanak”, maka Akta Umur Dewasa 1971
terpakai.
Walaupun
Akta 611 tidak memperuntukkan bagi hak-hak penjagaan atau pemeliharaan secara
nyata, ia boleh disirat dari beberapa seksyen dalam Bahagian V. Seksyen 18
memperuntukkan bagi pengambilan kanak-kanak yang memerlukan pemeliharaan dan
perlindungan ke dalam jagaan sementara oleh mana-mana Pelindung[8] atau
pegawai polis.
Seksyen
19 memperuntukkan bahawa setiap kanak-kanak yang diambil ke dalam jagaan
sementara hendaklah dibawa ke hadapan Mahkamah Bagi Kanak-Kanak dalam masa 24
jam. Subseksyen (2) memperuntukkan bahawa jika tidak mungkin seorang
kanak-kanak dibawa ke hadapan Mahkamah Bagi Kanak-Kanak dalam masa yang
dinyatakan, maka kanak-kanak itu hendaklah dibawa ke hadapan seorang Majistret
yang boleh mengarahkan supaya kanak-kanak itu diletakkan di satu tempat selamat
atau dalam pemeliharaan seseorang yang layak dan sesuai sehingga masa
kanak-kanak itu dapat dibawa ke hadapan Mahkamah Bagi Kanak-Kanak. Jika
seseorang kanak-kanak itu diletakkan di satu tempat selamat atau dalam
pemeliharaan seorang yang layak dan sesuai, pihak tersebut hendaklah mempunyai
kawalan ke atas, dan bertanggungjawab bagi penyenggaraan kanak-kanak itu sama seperti
ibu atau bapa kanak-kanak itu (seksyen 19(3)(a) ). Selanjutnya, subseksyen (3)
memperuntukkan bahawa kanak-kanak itu hendaklah terus berada dalam pemeliharaan
orang yang disebut dalam perenggan (a) walaupun kanak-kanak itu dituntut oleh
ibu atau bapa atau penjaganya atau mana-mana orang lain. Soalan yang timbul
selepas mengkaji seksyen 19(3) ialah sama ada seksyen 19(3)(a) dan (b)
menyebabkan kehilangan hak-hak penjagaan dan pemeliharaan seorang ibubapa atau
penjaga ke atas seorang kanak-kanak yang memerlukan pemeliharaan dan penjagaan?
Menurut
seksyen 30 (1) apabila seorang kanak-kanak dibawa ke hadapan Mahkamah bagi
Kanak-Kanak di bawah seksyen 19 atau 25, mahkamah boleh:
a)
memerintahkan supaya ibu atau bapa atau penjaganya menyempurnakan bon untuk menjalankan
pemeliharaan dan penjagaan yang sepatutnya selama satu tempoh yang dinyatakan
oleh Mahkamah Bagi Kanak-Kanak itu;
b)
membuat satu perintah meletakkan kanak-kanak itu dalam jagaan seorang yang
layak dan sesuai selama satu tempoh yang dinyatakan oleh Mahkamah Bagi
Kanak-Kanak itu;
c) tanpa
membuat apa-apa perintah lain atau sebagai tambahan kepada perintah yang dibuat
di bawah perenggan (a) atau (b), membuat satu perintah meletakkan kanak-kanak
itu di bawah pengawasan seorang Pelindung atau seorang lain yang dilantik bagi
maksud itu oleh Mahkamah Bagi Kanak-Kanak selama satu tempoh yang dinyatakan
oleh Mahkamah tersebut;
d)
membuat satu perintah meletakkan kanak-kanak itu di satu tempat selamat selama
tempoh tiga tahun dari tarikh perintah itu atau sehingga dia mencapai umur 18
tahun, mengikut mana-mana yang lebih pendek; atau
e) dalam
hal seorang kanak-kanak yang tidak mempunyai ibu atau bapa atau penjaga atau
yang telah terbuang, membuat satu perintah meletakkan kanak-kanak itu dalam
pemeliharaan, jagaan dan kawalan seorang ibu atau bapa peliharaan yang didapati
sesuai oleh Ketua Pengarah selama tempoh 2 tahun atau sehingga kanak-kanak itu
mencapai umur 18 tahun, mengikut mana-mana yang lebih pendek, dan sementara
menantikan itu, meletakkan kanak-kanak itu di suatu tempat selamat.
Jika satu
perintah dibuat di bawah perenggan (e), Ketua Pengarah hendaklah dengan
serta-merta berusaha untuk meletakkan kanak-kanak itu dalam pemeliharaan,
jagaan dan kawalan seseorang ibu atau bapa peliharaan (seksyen 30(2) ).
Perenggan-perenggan
seksyen 30(1) yang akan dibincangkan di sini adalah (b), (d) dan (e).
Perenggan
(b), seperti yang dinyatakan di atas, memberi kuasa kepada mahkamah untuk
meletakkan kanak-kanak itu di dalam jagaan seorang
yang
layak dan sesuai selama satu tempoh yang dinyatakan oleh Mahkamah. Oleh itu, ia
adalah terpulang kepada mahkamah untuk menetapkan tempoh selama mana
kanak-kanak itu akan berada dalam jagaan “seorang yang layak dan sesuai”.
Soalan yang timbul adalah adakah ibu atau bapa atau penjaga hilang hak jagaan
dan pemeliharaan mereka apabila perintah tersebut dibuat?
Perenggan
(d) memperuntukkan bahawa kanak-kanak itu akan diletakkan di satu tempat
selamat selama tiga tahun dari tarikh perintah itu atau sehingga dia mencapai
umur 18 tahun, mengikut mana-mana yang lebih pendek. Isu yang berbangkit sekali
lagi adalah sama ada ibu atau bapa atau penjaga hilang hak penjagaan dan
pemeliharaan semasa tempoh tiga tahun ini?
Rujukan
boleh dibuat kepada seksyen 10 Akta Penjagaan Kanak-Kanak,[9] yang
memberi kuasa kepada mahkamah atau hakim untuk batalkan hak jagaan yang diberi
kepada seorang penjaga, sama ada beliau ialah ibu atau bapa atau mana-mana
orang lain, dan boleh melantik dari masa ke semasa, seorang lain untuk menjadi
penjaga kanak-kanak tersebut. Oleh itu seksyen ini dengan jelas memperuntukkan
bahawa mahkamah boleh membatalkan hak jagaan seorang penjaga dan melantik seorang
lain. Walau bagaimanapun, Akta ini tidak secara nyata memberikan alasan-alasan
bagi pembatalan hak jagaan. Jika seksyen 10 Akta ini dibandingkan dengan
seksyen 30(1)(b) Akta 611, Akta 611 hanya memberi kuasa kepada mahkamah untuk
meletakkan kanak-kanak itu di dalam pemeliharaan seseorang lain, tanpa
menyatakan sama ada ibu atau bapa atau penjaga akan hilang hak penjagaan dan
pemeliharaan mereka. Bagi menjawab soalan di atas, kita mestilah menunggu
sehingga sesuatu kes dibawa ke hadapan mahkamah di mana mahkamah dikehendaki
memberi tafsiran kepada seksyen 30(1) berkenaan hak jagaan dan pemeliharaan.[10]
Seksyen
30(1)(e) memperuntukkan bahawa mahkamah boleh meletakkan seorang kanak-kanak
yang dibuang oleh ibu atau bapa atau penjaganya, dalam pemeliharaan, jagaan dan
kawalan seorang ibu atau bapa peliharaan bagi dua tahun atau sehingga
kanak-kanak itu mencapai umur lapan belas tahun, mengikut mana-mana yang lebih
pendek. Dalam keadaan tersebut, Akta 611 secara nyata memperuntukkan dalam
seksyen 30(4) bahawa ibu atau bapa atau penjaga kanak-kanak itu masih boleh
menuntut kanak-kanak tersebut. Dengan itu, bolehlah disimpulkan bahawa ibu atau
bapa atau penjaga tidak hilang hak jagaan atau pemeliharaan mereka. Jika tiada
apa-apa tuntutan dibuat, mahkamah boleh membuat satu perintah menyerahkan
kanak-kanak itu diangkat oleh ibu atau bapa peliharaan itu atau mana-mana orang
yang berhasrat untuk mengangkat kanak-kanak itu (selepas memenuhi syarat-syarat
di bawah seksyen 30(4)(a) dan (b) dan mengenepikan persetujuan dari ibu atau
bapa atau penjaga bagi pengangkatan tersebut.
Salah
satu seksyen dalam Akta Penjagaan Kanak-Kanak yang sama dengan seksyen 30(1)(e)
Akta 611 ialah seksyen 8A(1) yang memperuntukkan bahawa jika seorang
kanak-kanak telah dibuang oleh ibu atau bapa atau penjaganya atau tidak
mempunyai ibu atau bapa atau penjaga, dan tiada mana-mana orang lain yang
sesuai yang sanggup dan boleh memelihara kanak-kanak itu, mahkamah:
a) boleh
melantik seorang Pelindung untuk menjadi penjaga sementara bagi tubuh badan dan
harta kanak-kanak itu sehingga seorang penjaga boleh dilantik;
b) akan
menentukan kuasa-kuasa dan tugas-tugas Pelindung sebagai seorang penjaga sementara
berkenaan tubuh badan dan harta kanak-kanak itu; dan
c) boleh
meletakkan apa-apa terma dan syarat, dengan mempertimbangkan kebajikan
kanak-kanak, sepertimana yang difikirkan sesuai oleh Mahkamah.
Subseksyen
(2) memperuntukkan bahawa subseksyen (1) akan terpakai sama ada kanak-kanak itu
diletakkan di satu tempat yang selamat atau di bawah perlindungan, jagaan dan
pemeliharaan seorang
ibu bapa
peliharaan, berkenaan dengan mana-mana undang-undang mengenai perlindungan dan
pemeliharaan kanak-kanak.
Oleh sebab
rangkaikata “berkenaan dengan mana-mana undang-undang mengenai perlindungan dan
pemeliharaan kanak-kanak” yang diperuntukkan di atas akan meliputi Akta 611
kini, maka seksyen 8A Akta Penjagaan Kanak-Kanak akan terpakai sebagai tambahan
kepada seksyen 30 (1)(e) Akta 611.
Seksyen
30(5) Akta 611 memperuntukkan bahawa dalam menentukan perintah yang perlu
dibuat, mahkamah hendaklah memberi pertimbangan utama kepada kepentingan
kanak-kanak itu. Isu yang timbul seterusnya ialah apakah kriteria yang
menentukan “kepentingan kanak-kanak itu”? Jawapan kepada soalan ini mungkin
boleh dilihat dalam seksyen 30(6)(a) yang menyenaraikan perkara-perkara yang
akan dikaji oleh mahkamah dalam menentukan kepentingan kanak-kanak, iaitu latar
belakang keluarga, kelakuan secara am, suasana di rumah, rekod sekolah dan
riwayat perubatan seorang kanak-kanak. Akta Penjagaan Kanak-Kanak mempunyai
satu peruntukan yang seakan-akan sama, iaitu seksyen 11. Seksyen 11 menyatakan
bahawa mahkamah memberi pertimbangan utama kepada kebajikan kanak-kanak.
Seksyen ini dibincangkan secara detail dalam kes Re Satpal Singh, An Infant,[11] di
mana bapa kanak-kanak memohon bagi pemeliharaan. Hakim Buttrose J. menyatakan
bahawa mahkamah mestilah mempertimbangkan kebajikan kanak-kanak itu secara
keseluruhan. Ia tidak terhad kepada soalan sama ada kanak-kanak itu lebih
bahagia di satu tempat berbanding dengan tempat yang lain. “Kebajikan”
bermaksud kebajikan fizikal serta kebajikan moral.
Seksyen
30(5) dan (6) Akta 611 juga boleh dibandingkan dengan seksyen 88(2) AMU[12] yang
memperuntukkan bahawa dalam menentukan isu pemeliharaan seorang kanak-kanak,
mahkamah akan mempertimbangkan kebajikan kanak-kanak sebagai pertimbangan
utama. Isu ini dibincangkan dalam kes Loura Dorris a/p Laurence v
Thuraisingam a/l James.[13] Mahkamah
Tinggi menyatakan bahawa walaupun “kepentingan kanak-kanak” bergantung kepada
banyak faktor, beberapa faktor tersebut termasuk:
a) umur,
gender, kesihatan fizikal dan mental kanak-kanak itu;
b)
kesihatan fizikal dan mental ibubapa;
c) gaya
kehidupan dan faktor-faktor sosial lain ibubapa;
d) kasih
sayang dan ikatan emosi di antara ibubapa dan anak, dengan kebolehan ibubapa
memberi kanak-kanak itu bimbingan;
e)
kemampuan ibubapa untuk membekalkan kanak-kanak itu dengan makanan, perlindungan,
pakaian dan rawatan perubatan;
f) cara
kehidupan kanak-kanak;
g)
kualiti sekolah, yang menjadi faktor penting jika salah seorang ibubapa ingin
berpindah; dan
h)
kemampuan dan kesanggupan ibu atau bapa untuk memupuk komunikasi dan
perhubungan yang baik di antara kanak-kanak itu dan bapa atau ibu yang satu
lagi.
Isu
seterusnya yang akan dibincang ialah peruntukan-peruntukan mengenai
“pengangkatan seorang kanak-kanak” di bawah Akta 611. Jika satu perbandingan
dibuat di antara Akta 611 dan Akta Pengangkatan:
a)
seperti yang dinyatakan di atas, Akta 611 membenarkan Mahkamah bagi Kanak-Kanak
untuk membuat satu perintah menyerahkan kanak-kanak itu untuk diangkat oleh ibu
atau bapa peliharaan atau mana-mana orang yang berhasrat untuk mengangkat
kanak-kanak itu, jika ibu atau bapa atau penjaga tidak menuntut kanak-kanak
tersebut. Seksyen 30(1)(e) dan (4) memperuntukkan bahawa dalam membuat perintah
tersebut, jika mahkamah puas hati bahawa Pelindung telah mengambil
langkah-langkah yang munasabah untuk mengesan ibu atau bapa atau penjaga
kanak-kanak itu, ia boleh mengenepikan persetujuan (yang secara amnya
diperlukan) dari ibu atau bapa atau penjaga bagi pengangkatan. Ini adalah
sekan-akan sama dengan peruntukan berkenaan persetujuan bagi pengangkatan dalam
seksyen 5(1)(a) dan (c) Akta Pengangkatan yang memperuntukkan:-
“...
mahkamah boleh mengetepikan keperluan persetujuan yang dikehendaki di bawah
seksyen ini dalam salah satu keadaan berikut:
(a) dalam
kes seorang ibubapa atau penjaga kanak-kanak, bahawa dia telah meninggalkan
kanak-kanak itu, membiarkannya atau berterusan melayaninya dengan buruk;
(b) ...
(c) ...
bahawa orang yang persetujuannya diperlukan tidak boleh
dikesan
atau tidak mampu memberi persetujuannya.”
Isu
pengenepian persetujuan ibubapa atau penjaga telah dibangkitkan dalam kes TPC
v ABU.[14] Mahkamah
telah memutuskan bahawa beban untuk membuktikan bahawa persetujuan harus
diketepikan terletak pada pengangkat yang dicadangkan. Apabila dihujah bahawa
ibu kandung tidak dapat dikesan, mahkamah mesti memastikan bahawa segala
langkah-langkah munasabah untuk mengesannya telah diambil[15].
b)
Seksyen 30(6) Akta 611 memperuntukkan bahawa sebelum mahkamah membuat satu
perintah menyerahkan kanak-kanak itu untuk pengangkatan, ia patut menimbangkan
dan mengambil kira apa-apa laporan yang disediakan oleh Pelindung yang
hendaklah mengandungi apa-apa maklumat tentang latarbelakang keluarga, kelakuan
secara am, suasana di rumah, rekod sekolah dan riwayat perubatan seseorang
kanak-kanak dan boleh memasukkan apa-apa laporan bertulis seorang Pegawai
Kebajikan Masyarakat, pengamal perubatan berdaftar atau mana-mana orang lain
yang difikirkan layak oleh Mahkamah Bagi Kanak-Kanak. Dengan itu bolehlah
dilihat dengan jelas bahawa seorang Pelindung bertanggungjawab untuk menyiasat
butir-butir mengenai latarbelakang kanak-kanak itu, menyediakan satu laporan
dan menyerahkannya kepada mahkamah. Tugas Pelindung di sini adalah serupa
dengan tugas seorang guardian ad litem[16] di
bawah seksyen 13(1) Akta Pengangkatan. Seorang guardian ad litem bertanggungjawab
untuk menyiasat selengkap yang mungkin semua keadaan kanak-kanak dan pemohon
dan semua perkara lain yang relevan kepada pengangkatan yang dicadangkan,
supaya menjaga kepentingan kanak-kanak tersebut.
c)
Seksyen 48(1) Akta 611 memperuntukkan bahawa mana-mana orang yang mengambil
bahagian dalam apa-apa transaksi yang tujuannya atau salah satu daripada
tujuannya adalah untuk memindahkan atau memberikan, keseluruhannya atau
sebahagiannya, buat sementara atau tetap, milikan, jagaan atau kawalan seorang
kanak-kanak bagi apa-apa balasan berharga melakukan satu kesalahan.
Walaubagaimanapun subseksyen (4) memperuntukkan bahawa hendaklah menjadi satu
pembelaan jika dibuktikan bahawa pemindahan berlaku dengan tujuan atau menurut
satu pengangkatan bona fide dan sekurang-kurangnya seorang daripada ibu atau
bapa sebenar kanak-kanak itu atau penjaga kanak-kanak itu ialah pihak yang
mengizinkan pengangkatan itu oleh pihak pengangkat itu. Isu yang timbul di sini
ialah, jika pemindahan kanak-kanak itu berlaku dengan tujuan atau menurut satu
pengangkatan bona fide, maka adakah pemberian apa-apa balasan berharga bagi
pengangkatan tersebut juga dibenarkan?
Seksyen
48(4) senyap mengenai isu”balasan berharga” dalam kes pengangkatan bona fide.
Hujah yang mungkin boleh dibangkitkan di sini ialah bahawa jika pemindahan
ialah bagi satu pengangkatan bona fide, maka pihak yang memindah kanak-kanak
itu tidak patut dibenarkan menerima apa-apa balasan berharga. Rujukan dibuat
kepada seksyen 6 Akta Pengangkatan untuk menyokong hujah ini. Seksyen 6
memperuntukkan bahawa sebelum mahkamah membuat satu perintah pengangkatan, ia
patut berpuas hati tentang beberapa faktor. Salah satu faktor adalah bahawa
ibubapa serta pemohon dan penjaga mestilah telah tidak menerima atau bersetuju
untuk menerima apa-apa bayaran atau hadiah sebagai balasan pengangkatan. Tiada
siapa pun boleh memberi atau membuat atau bersetuju untuk membuat atau memberi
kepada pemohon atau ibubapa atau penjaga mana-mana bayaran atau hadiah sebagai
balasan pengangkatan. Kesemua ini dibolehkan hanya sekiranya mahkamah memberi
keizinan.
Isu di
atas telah dibangkitkan dalam kes Re Sim Thong Lai[17]. Isu
dalam kes ini ialah sama ada pemberian wang sebanyak $200, beberapa ela kain
dan dua botol wain merupakan hadiah dalam pengertian
seksyen 6
Akta Pengangkatan. Keterangan pakar telah diperoleh untuk menunjukkan bahawa
pemberian seperti ini biasa diadakan dan merupakan “ginger and cake money”
dalam adat Cina untuk membayar ibu kerana melahirkan anak untuk membantunya
membayar bil-bil bersalin dan makanan yang perlu selepas bersalin. Hakim Taylor
mendapati pemberian tersebut tidak dimaksudkan oleh seksyen 6. Walaupun begitu,
beliau menyarankan agar mahkamah patut berjaga-jaga sekiranya jumlah wang
adalahu besar.
Akta 611
memperuntukkan penalti bagi ibubapa atau penjaga atau mana-mana orang yang
mempunyai peliharaan kanak-kanak jika dia gagal menyara kanak-kanak itu dengan
baik. Maka, ini menekankan kepentingan menyara seorang kanak-kanak.
Peruntukan-peruntukan
yang relevan boleh didapati dalam Bahagian V, Bab 3 Akta 611. Seksyen 31(1) (a)
memperuntukkan, inter alia, bahawa mana-mana orang yang mempunyai
pemeliharaan seseorang kanak-kanak yang mengabaikan kanak-kanak itu dengan cara
yang mungkin akan menyebabkannya mengalami kecederaan fizikal atau emosi atau
yang menyebabkannya atau membenarkannya diabaikan melakukan satu kesalahan dan
apabila disabitkan boleh didenda tidak melebihi RM 20,000 atau dipenjarakan
selama tempoh tidak melebihi 10 tahun atau kedua-duanya.
Rangkaikata
“mengabaikan seorang kanak-kanak” dijelaskan dalam seksyen 31(4), yang
memperuntukkan bahawa seseorang ibu atau bapa atau penjaga atau orang lain yang
bertanggungan di sisi undang-undang untuk menyara seorang kanak-kanak hendaklah
disifatkan telah mengabaikannya dengan cara yang mungkin akan menyebabkannya
mengalami kecederaan fizikal atau emosi jika, sungguhpun dia berupaya
mengadakan makanan, pakaian, rawatan perubatan atau pergigian, penginapan atau
pemeliharaan yang mencukupi bagi kanak-kanak itu, dia tidak berbuat demikian.
Ini dengan terangnya menjelaskan situasi-situasi di mana seorang ibu atau bapa
atau penjaga atau orang lain yang mempunyai pemeliharaan seseorang kanak-kanak
telah mengabaikan tanggungannya untuk menyara kanak-kanak itu.
Peruntukan
di atas boleh dibandingkan dengan undang-undang lain berkenaan nafkah.
Misalnya, rujukan boleh dibuat kepada seksyen 3(1) Akta 1950. Seksyen ini
memperuntukkan bahawa jika mana-mana orang telah membiarkan atau enggan memberi
nafkah kepada anak sah tarafnya yang tidak boleh menanggung kehidupannya
sendiri, mahkamah boleh memerintahkan dia untuk membayar elaun bulanan bagi
nafkah anaknya dalam kadar yang bersesuaian dengan kemampuannya, atau yang
mahkamah anggap munasabah. Subseksyen (2) melanjutkan tugas ini kepada seorang
anak tak sah taraf juga. Apabila seksyen 3(1) Akta 1950 dibandingkan dengan
seksyen 31 Akta 611, bolehlah dilihat bahawa seksyen 31 menerangkan dengan
jelas maksud “mengabaikan seorang kanak-kanak”, manakala seksyen 3(1) tidak
berbuat sedemikian. Satu lagi perbezaan yang boleh dilihat ialah bahawa Akta
1950 tidak memberi definisi “kanak-kanak” (Kulasingam v Rasammah)
manakala Akta 611 memberi definisi.
Kedua,
perbandingan juga boleh dibuat di antara seksyen 31 Akta 611 dan seksyen 92
AMU. Menurut seksyen 92, ia merupakan kewajipan seseorang ibubapa untuk
menanggung atau memberi sumbangan terhadap nafkah anak-anaknya, sama ada
anak-anak itu berada dalam jagaannya atau dalam jagaan seseorang lain, sama ada
dengan mengadakan bagi mereka sesuatu tempat tinggal, pakaian, makanan dan
pelajaran sebagaimana yang munasabah memandangkan kemampuannya dan kedudukannya
dalam kehidupan atau dengan membayar kos untuk perkara-perkara tersebut tadi.
Peruntukan ini boleh dikatakan sama seperti seksyen 31(4) Akta 611 kerana ia
juga memperuntukkan situasi-situasi di mana tugas tersebut timbul.
Faktor
seterusnya yang akan dibincang adalah peruntukan-peruntukan tentang penalti
bagi kegagalan untuk mematuhi tanggungan untuk membayar nafkah. Seperti yang
dinyatakan di atas, seksyen 31(1) Akta 611 memperuntukkan penalti sebagai sama
ada satu denda tidak melebihi RM 20,000 atau penjara selama tempoh tidak lebih
daripada 10 tahun atau kedua-duanya. Seksyen 31(2) memperuntukkan bahawa
Mahkamah hendaklah sebagai tambahan kepada apa-apa hukuman yang dinyatakan
dalam subseksyen (1) memerintahkan supaya orang yang disabitkan atas satu
kesalahan menyempurnakan satu bon dengan penjamin untuk berkelakuan baik selama
apa-apa tempoh yang difikirkan patut oleh mahkamah. Jika seorang yang
diperintahkan supaya menyempurnakan satu bon seperti di atas tidak mematuhi
mana-mana
syarat
bon itu, dia boleh didenda selanjutnya tidak melebihi RM 10,000 atau
dipenjarakan selanjutnya selama tempoh tidak melebihi lima tahun atau
kedua-duanya. Seksyen 31(5) seterusnya memperuntukkan bahawa seseorang boleh
disabitkan atas satu kesalahan terhadap seksyen ini walaupun penderitaan atau
kecederaan kepada kesihatan kanak-kanak yang berkenaan atau kemungkinan
penderitaan atau kecederaan kepada kesihatan kanak-kanak yang berkenaan telah
dielakkan melalui tindakan orang lain atau kanak-kanak yang berkenaan telah
mati. Ini menunjukkan betapa seriusnya kesalahan ini kerana walaupun
penderitaan atau kecederaan tersebut telahpun dielakkan oleh orang lain,
mahkamah masih boleh menyabitkan pihak yang mempunyai pemeliharaan kanak-kanak
itu.
Menurut
Akta 1950, seksyen 4 memperuntukkan bahawa jika seseorang dengan sengaja cuai
mematuhi perintah yang dikeluarkan di bawah Akta 1950 ini, mahkamah yang telah
membuat perintah itu boleh untuk tiap-tiap pelanggaran mengarahkan, melalui
waran, supaya jumlah yang perlu dibayar dikehendaki dibayar seperti satu denda.
Mahkamah juga boleh menghukumnya penjara untuk tempoh sehingga sebulan untuk
tiap-tiap bulan nafkah belum dibayar.
Seksyen 4
dibangkitkan dalam kes Yap Ki Swee v Phua Thiam Lai[18] di
mana responden (si suami) telah tidak membayar nafkah selama tiga bulan. Si
isteri memohon kepada mahkamah supaya menghukum penjara ke atas suaminya di
bawah seksyen 4. Mengikut Hakim Syed Othman:-
“The
court before issuing a distress or commitment warrant must be satisfied that
the person complained against has wilfully neglected to comply with a
maintenance order. There must be a hearing or inquiry in the presence of the
husband. It should be observed that the section empowers the court to pass the
sentence of imprisonment which may extend to a month. I cannot see how proper
sentence could be assessed merely on the complaint of non-compliance of the
maintenance order, without the husband being present in the court. It must be
in the contemplation of the legislature that the husband must be present before
the sentence can be passed.”[19]
Oleh itu,
mahkamah tidak membenarkan permohonannya kerana berpendapat bahawa suami patut
diberi peluang membayar jumlah yang tertinggal.
Walaubagaimanapun,
AMU tidak mempunyai peruntukan bagi penalti seperti di atas. Bolehlah
dihujahkan di sini bahawa walaupun AMU adalah senyap tentang perkara ini, ia
akan terjumlah kepada satu penghinaan mahkamah jika satu perintah nafkah yang
dikeluarkan oleh mahkamah tidak dipatuhi.
Akta 611
telah mewujudkan satu Mahkamah Bagi Kanak-Kanak yang akan mendengar
perkara-perkara yang timbul dari peruntukan-peruntukan Akta ini. Definisi
“Mahkamah Bagi Kanak-Kanak” di dalam seksyen 2 tidak lengkap kerana ia hanya
memperuntukkan:-
“Mahkamah
Bagi Kanak-Kanak” ertinya Mahkamah Bagi Kanak-Kanak yang ditubuhkan di bawah
seksyen 11.”
Oleh itu
rujukan patut dibuat kepada seksyen 11 yang memperuntukkan seperti berikut:-
“Mahkamah
yang ditubuhkan mengikut Akta ini dan bersidang bagi maksud –
(a)
mendengar, memutuskan atau membereskan apa-apa pertuduhan terhadap seorang
kanak-kanak; atau
(b)
menjalankan apa-apa bidangkuasa lain yang diberikan atau yang akan diberikan
kepada Mahkamah Bagi Kanak-Kanak oleh atau di bawah Akta ini atau oleh
mana-mana undang-undang bertulis yang lain, hendaklah dikenali sebagai “Mahkamah
Bagi Kanak-Kanak”.
Isu yang
timbul adalah berkenaan perenggan (b) yang menyatakan, inter alia,
bahawa mahkamah ini boleh menjalankan apa-apa bidang kuasa lain yang diberikan
oleh atau di bawah mana-mana undang-undang bertulis yang lain. Soalnya ialah sama
ada Parlimen akan meminda undang-undang bertulis berkenaan kanak-kanak, bagi
memberikan bidang kuasa kepada Mahkamah ini untuk mendengar perkara-perkara
yang timbul dari perundangan tersebut. Hujah yang boleh diutarakan di sini
adalah bahawa mahkamah ini patut diberi bidang kuasa untuk mendengar semua
perkara-perkara undang-undang keluarga
berkenaan
kanak-kanak, sama ada ia jatuh di bawah Akta 611 atau mana-mana undang-undang
bertulis lain, kerana suasana di dalam Mahkamah ini adalah lebih sesuai bagi seorang
kanak-kanak. Ini boleh dilihat dalam seksyen 12 yang memperuntukkan:-
“(1)
Mahkamah Bagi Kanak-Kanak hendaklah, jika dapat dilaksanakan, bersidang-
(a) sama
ada di dalam satu bangunan atau bilik yang berlainan daripada bangunan atau
bilik di mana persidangan Mahkamah-Mahkamah selain Mahkamah Bagi Kanak-Kanak
diadakan; atau
(b) pada
hari-hari yang berlainan daripada hari-hari persidangan Mahkamah-Mahkamah yang
lain itu diadakan.
(2) Jika
sesuatu Mahkamah Bagi Kanak-Kanak bersidang di dalam bangunan yang sama dengan
Mahkamah-Mahkamah yang lain, Mahkamah Bagi Kanak-Kanak itu hendaklah mempunyai
pintu masuk dan pintu keluar yang berlainan daripada pintu masuk dan pintu
keluar Mahkamah-Mahkamah yang lain itu untuk membolehkan kanak-kanak dibawa ke
dan dari Mahkamah Bagi Kanak-Kanak itu tanpa gangguan.
(3) Tiada
seorang pun boleh hadir dalam mana-mana persidangan Mahkamah Bagi Kanak-Kanak
kecuali-
(a)
anggota dan pegawai Mahkamah itu;
(b)
kanak-kanak yang menjadi pihak dalam kes di hadapan Mahkamah itu, ibu dan bapa,
penjaga, peguam bela dan saksi mereka; dan orang lain yang ada kena-mengena
secara langsung dengan kes itu; dan
(c)
mana-mana orang lain yang bertanggungjawab sebagaimana yang ditentukan oleh
Mahkamah itu.”
Apabila
membaca peruntukan di atas, adalah jelas bahawa penggubal telah berhati-hati
semasa menggubalnya. Mereka telah mengambil kira (dalam subseksyen(1)) fakta
bahawa jika perkara-perkara berkenaan kanak-kanak didengar di bilik mahkamah
yang sama dengan orang-orang dewasa, ini pasti akan menjejaskan emosi dan
psikologi kanak-kanak itu. Subseksyen (2) seterusnya menyatakan bahawa jika
sesuatu Mahkamah Bagi Kanak-Kanak bersidang di dalam bangunan yang sama dengan
Mahkamah-Mahkamah yang lain, Mahkamah Bagi Kanak-Kanak itu hendaklah mempunyai
pintu masuk dan pintu keluar yang berlainan untuk membolehkan kanak-kanak
dibawa ke dan dari Mahkamah bagi Kanak-Kanak itu tanpa gangguan. Oleh itu
subseksyen ini memastikan bahawa kanak-kanak itu diberi perlindungan apabila
dibawa ke dan dari Mahkamah Bagi Kanak-Kanak itu.
Selanjutnya,
seksyen 11(2) Akta 611 memperuntukkan bahawa Mahkamah Bagi Kanak-Kanak
hendaklah terdiri daripada seorang Majistret yang hendaklah dibantu oleh dua
orang penasihat yang dilantik oleh Menteri dari suatu panel orang yang
bermastautin di Negeri itu. Subseksyen (3) menyatakan bahawa seorang daripada
dua orang penasihat yang disebut dalam subseksyen (2) hendaklah seorang wanita.
Ini adalah mungkin kerana seorang wanita berada dalam kedudukan yang lebih baik
untuk memahami emosi dan perasaan seorang kanak-kanak. Oleh sebab itu, dengan
mengambil kira faktor-faktor di atas, adalah ditekankan sekali lagi bahawa
Mahkamah Bagi Kanak-Kanak patut diberi bidang kuasa untuk mendengar segala
kes-kes undang-undang keluarga berkenaan kanak-kanak, kerana hakim-hakim
tersebut akan merupakan pihak-pihak yang fasih dalam undang-undang berkenaan
kanak-kanak.
Sebagai
kesimpulan, peruntukan-peruntukan Akta Kanak-Kanak telah, dalam prinsip,
mengukuhkan lagi undang-undang berkenaan perlindungan kanak-kanak dan dalam
melindungi kepentingan-kepentingan mereka. Akta 611 juga boleh dikatakan telah
memenuhi “lacuna” yang wujud di dalam perundangan lain berkenaan
undang-undang keluarga. Walaubagaimanapun, segala-galanya terletak kepada badan
kehakiman untuk mentafsir dan memberi kesan kepada peruntukan-peruntukan Akta
611.
Fakulti
Undang-Undang
Universiti
Malaya
Seksyen
130.
(a) Ketua
Pengarah;
(b)
Timbalan Ketua Pengarah;
(c)
seorang Pengarah Bahagian bagi Kebajikan Masyarakat, Jabatan Kebajikan
Masyarakat;
(d)
Pengarah Kebajikan Masyarakat Negeri bagi setiap Negeri;
(e)
mana-mana Pegawai Kebajikan Masyarakat yang dilantik di bawah seksyen 8.
[10]Rujuk juga seksyen 30(8) di mana
seorang ibu atau bapa atau penjaga masih dibenarkan untuk melawat kanak-kanak
tersebut.
[16] Seorang “guardian ad litem“ dilantik
oleh Mahkamah di bawah seksyen 12(1) Akta Pengangkatan apabila satu permohonan
bagi pengangkatan dibuat di Mahkamah.
Akta
Kanak-Kanak 2001:
Penguatkuasaan Semula Tugas dan Tanggungjawab Ibu Bapa atau
Penjaga?
Pengenalan
Kanak-kanak merupakan aset negara yang
sangat penting kerana kepada merekalah segala harapan dan cita-cita negara
disandarkan selaku pemimpin di masa hadapan. Kanak-kanak juga adalah golongan
yang perlu diberi perlindungan kerana di dalam keadaan-keadaan tertentu, mereka
mungkin terdedah kepada pelbagai bahaya sama ada mereka menjadi mangsa atau
terlibat dengan perlakuan jenayah. Menyedari hakikat ini, maka pertimbangan
utama di dalam segala tindakan yang menyentuh hal ehwal kanak-kanak adalah
kebajikan dan kesejahteraan kanak-kanak berkenaan. Ini boleh dilihat di dalam
pelbagai undang-undang yang terdapat di negara ini. Walau bagaimanapun,
permasalahan mengenai kanak-kanak masih terus berlaku di merata tempat sama ada
di dalam atau luar negara. Dalam hal ini kita sering mendengar atau membaca
bahawa terdapat kanak-kanak yang diabaikan, ditinggalkan di perhentian bas, di
bawah pokok, ada yang ditinggalkan di dalam kereta tanpa penjagaan sewajarnya.
Kita juga mendengar bahawa perlakuan jenayah oleh kanak-kanak semakin
menjadi-jadi. Jika dulunya perlakuan jenayah oleh kanak-kanak hanyalah jenayah
yang kecil atau petty offences tetapi pada masa sekarang terdapat kanak-kanak
yang berani melakukan rompakan bersenjata, merogol bahkan ada yang berani
membunuh. Persoalannya sekarang ialah siapakah yang harus dipersalahkan jika
perkara ini berlaku kepada kanak-kanak di negara ini? Apa yang pasti ialah
kanak-kanak ini tidak harus dipersalahkan seratus peratus kerana apa yang
berlaku mungkin disebabkan oleh pelbagai faktor yang diluar kawalan mereka.
Walau bagaimanapun, sebagaimana yang diketahui umum pihak yang terlibat secara
langsung dengan pembesaran dan pembangunan diri kanak-kanak adalah ibu bapa
atau penjaga. Ibu bapa atau penjaga telah diberi tugas dan tanggungjawab utama
untuk membentuk keperibadian anak-anak kerana mereka mempunyai impak yang besar
terhadap perkembangan anak-anak di dalam jagaan mereka.[1] Ibu bapa atau penjaga adalah mereka yang saban hari
bercampur gaul dan sentiasa berada di sisi anak-anak. Oleh itu, pasti banyak
perkara yang dipelajari oleh anak-anak itu daripada orang yang menjaganya.
Sabda Rasullullah s.a.w. yang bermaksud:
Setiap anak itu dilahirkan
itu dalam keadaan suci (menganut agama yang benar iaitu Islam), kedua orang
tuanyalah yang membuatnya menjadi ibu bapanyalah yang kemudiannya menjadikannya
Yahudi, Nasrani atau Majusi.[2]
Apa yang jelas daripada
hadis di atas ialah ibu bapa atau penjaga kanak-kanak itu merupakan orang yang
sangat penting dalam mencorakkan masa hadapan anak-anak di dalam jagaan mereka
termasuklah menentukan keadaan persekitaran di mana kanak-kanak itu akan
dibesarkan. Sehubungan dengan itu, di dalam artikel ini, penulis akan cuba
mengupas isu yang mencakupi tugas dan peranan ibu bapa atau penjaga ke atas
anak yang berada di bawah jagaan mereka.
Dalam kajian yang dijalankan oleh
penyelidik-penyelidik seperti Diana Baumrind, SM Dornbusch dan Stanley
Coopersmith didapati cara bagaimana seseorang kanak-kanak itu dibesarkan akan
mempengaruhi personaliti dan pembangunan sahsiahnya.[3]
Kajian juga menunjukkan bahawa kanak-kanak yang kurang mendapat perhatian
daripada ibu bapa atau penjaga mereka lebih berkecenderungan untuk terlibat
dalam pelbagai masalah sosial.[4]
Menyedari hakikat bahawa keluarga merupakan satu institusi penting di dalam
pembentukan masyarakat yang dinamik, maka kerajaan harus campur tangan dari
awal apabila telah dikenal pasti bahawa terdapat kaitan di antara masalah
sosial dan hubungan kekeluargaan. Campur tangan ini adalah penting untuk
mengelak keruntuhan sesuatu masyarakat secara keseluruhan.[5] Di dalam hal ini kerajaan boleh memainkan
peranannya dengan menggubal undang-undang yang mengenekan kewajipan tertentu
teratas ibu bapa atau penjaga bagi menjaga kebajikan, kepentingan atau
kesejahteraan kanak-kanak yang berada di bawah jagaan mereka.
Asas Undang-Undang Perlindungan Terhadap
Kanak-Kanak Di Peringkat Antarabangsa
Kewujudan undang-undang yang memperuntukkan
perlindungan terhadap kanak-kanak bukanlah satu perkara yang baru. Sejarah
menunjukkan bahawa beberapa negara seperti Amerika Syarikat dan England telah
mempunyai undang-undang dan perkhidmatan kebajikan kanak-kanak bagi melindungi
kanak-kanak yang didera atau diabaikan seawal abad ke 17 dan 18.[6] Kebangkitan sentimen mengenai isu kanak-kanak yang
didera telah memuncak kembali pada awal tahun 1960an berdasarkan penyelidikan
yang telah dijalankan oleh Dr Henry Kempe iaitu seorang pakar kanak-kanak di
Amerika Syarikat.[7]
Sejak dari itu, kesedaran dan usaha untuk menangani masalah mengenai
kanak-kanak telah diperhebatkan.
Menyedari
hakikat bahawa masa depan kanak-kanak semakin terancam, sama ada oleh perbuatan
individu atau perbuatan mereka sendiri atau kegagalan pihak kerajaan mengambil
langkah positif ke arah memastikan kesejahteraan dan keselamatan kanak-kanak,
maka satu inisiatif positif telah digerakkan oleh masyarakat antarabangsa untuk
meletakkan kepentingan kanak-kanak di landasan yang sepatutnya. Inisiatif ini
boleh dilihat di dalam Konvensyen Hak Kanak-Kanak yang telah diratifikasikan
oleh hampir semua negara di dunia ini.[8] Malaysia merupakan antara negara yang telah
menandatangani dan meratifikasikan Konvensyen Hak Kanak-Kanak. Antara perkara
penting di dalam Konvensyen ini ialah pengiktirafan terhadap hak kanak-kanak ke
atas beberapa perkara asas iaitu hak untuk hidup, hak kepada pembangunan, hak
untuk dilindungi daripada pengaruh yang merosakkan, penderaan dan eksploitasi
dan akhir sekali hak untuk bersama dengan keluarga, kebudayaan dan kehidupan
sosial.[9]
Artikel 5
States Parties shall respect the
responsibilities, rights and duties of parents or, where applicable, the
members of the extended family or community as provided for by local custom,
legal guardians or other persons legally responsible for the child, to provide,
in a manner consistent with the evolving capacities of the child, appropriate
direction and guidance in the exercise by the child of the rights recognized in
the present Convention.
Artikel 19
1. States Parties shall take all
appropriate legislative, administrative, social and educational measures to
protect the child from all forms of physical or mental violence, injury or abuse,
neglect or negligent treatment, maltreatment or exploitation, including sexual
abuse, while in the care of parent(s), legal guardian(s) or any other person
who has the care of the child.
Jika kita merujuk kepada artikel 5, adalah
dipersetujui bahawa ibu bapa atau penjaga mempunyai tugas dan tanggungjawab di
dalam pemeliharaan kanak-kanak dan ini harus dihormati oleh kerajaan sesebuah
negara. Walau bagaimanapun, pada masa yang sama Konvensyen ini melalui artikel
19 menekankan pentingnya kerajaan sesebuah negara untuk mengambil
langkah-langkah perlu sama ada dalam bentuk perundangan, pentadbiran, langkah
sosial serta ekonomi untuk melindungi kanak-kanak itu daripada penderaan oleh
ibu bapa atau penjaga mereka.
Asas Undang-Undang
Perlindungan Terhadap Kanak-Kanak di Malaysia
Undang-undang mengenai perlindungan
terhadap kanak-kanak di Malaysia juga boleh dilihat seawal tahun 1947 dengan
Akta Kanak-Kanak dan Orang Muda, Akta Mahkamah Juvana 1947, Akta Perlindungan
Wanita dan Gadis 1973 dan Akta Perlindungan Kanak-Kanak pada 1991. Walau
bagaimanapun, menyedari hakikat bahawa terdapat keperluan untuk mengubah hala
tuju konsep perlindungan terhadap kanak-kanak dan juga mengakui bahawa perlunya
pembaharuan di dalam undang-undang sejajar dengan perkembangan semasa, maka
satu akta yang khusus dan komprehensif mengenai kanak-kanak telah digubal dan
diluluskan iaitu Akta Kanak-Kanak 2001[10]
(selepas ini akan disebut Akta 611) dan telah berkuat kuasa pada 1 Ogos 2002.[11]
Tajuk panjang Akta 611 berbunyi:
Suatu
Akta untuk menyatukan dan meminda undang-undang yang berhubungan dengan
pemeliharaan, pelindungan dan pemulihan kanak-kanak dan untuk mengadakan
peruntukan bagi perkara-perkara yang berkaitan dan bersampingan dengannya.
Akta 611 merupakan satu Akta yang
merangkumi pelbagai isu penting mengenai kanak-kanak.[12] Antara perkara penting yang diketengahkan oleh Akta
611 adalah tugas dan tanggungjawab ibu bapaatau penjaga[13]
dalam memelihara kesejahteraan kanak-kanak, tanggungjawab untuk memaklumkan
kes-kes penderaan kanak-kanak, penubuhan Mahkamah Bagi Kanak-Kanak, prosedur
perbicaraan, hukuman dan sebagainya.
Tanggungjawab Undang-Undang
Semua pihak mempunyai tanggungjawab dan
tugas masing-masing sama ada tanggungjawab dari segi moral atau dari segi
undang-undang. Tidak dapat dinafikan bahawa ibu bapa atau penjaga mempunyai
tugas dan tanggungjawab ke atas anak-anak di bawah jagaan mereka. Selaras
dengan itu, peruntukan-peruntukan yang mengenakan tugas dan tanggungjawab
undang-undang kepada ibu bapa atau penjaga telah diwujudkan di dalam Akta
Perlindungan Kanak-Kanak 1991 dan kemudiannya telah diperkemaskan di dalam Akta
611. Apa yang pasti di antara tujuan utama peruntukan-peruntukan seumpama ini
dimasukkan adalah supaya ibu bapa atau penjaga akan lebih bertanggungjawab dan
mengambil berat akan keadaan anak-anak mereka.[14]
a)
Tugas Untuk Memaklumkan
Akta 611 melalui seksyen 28(1) telah
mengenakan tugas kepada ahli-ahli keluarga kanak-kanak untuk memaklumkan kepada
Pelindung[15]jika
mereka mempunyai alasan-alasan yang munasabah bahawa kanak-kanak itu telah
dicederakan dari segi fizikal atau emosi akibat teraniaya, terabai, terbuang
atau terdedah, atau teraniaya dari segi seks. Rasional ahli-ahli keluarga
kanak-kanak dikenakan tugas untuk memaklumkan tentang kemungkinan seseorang
kanak-kanak itu didera adalah kerana mereka merupakan antara pihak yang dekat
dengan kanak-kanak tersebut. Mereka ini juga berkemungkinan besar mengetahui
kenapa seseorang kanak-kanak itu didera. Tambahan pula, perlakuan penderaan
terhadap kanak-kanak atau keganasan rumah tangga merupakan jenayah belakang
tabir yang berlaku jauh daripada pengetahuan pihak lain. Oleh itu, ahli-ahli
keluarga kanak-kanak itu sebenarnya berada dalam kedudukan terbaik untuk
mengetahui jika berlaku sebarang penderaan terhadap kanak-kanak yang mendiami
rumah yang sama. Seksyen 2 Akta 611 mendefinisikan anggota keluarga sebagai
"termasuklah ibu bapa atau penjaga atau seseorang anggota keluarga luas
yang merupakan seorang anggota rumah". Seksyen 2 juga mendefinisikan
anggota rumah sebagai seseorang yang pada lazimnya tinggal serumah dengan
seorang kanak-kanak. Peruntukan ini amnya mensasarkan kepada sesebuah rumah
tangga yang mempunyai ahli yang ramai atau di mana sesebuah extended
family[16] itu tinggal. Oleh itu, adalah diharapkan dengan
pengenaan tugas ini sekurang-kurangnya masalah penderaan terhadap kanak-kanak
boleh dikesan pada peringkat yang lebih awal dan tindakan sewajarnya boleh
diambil.
Kegagalan mana-mana ahli keluarga itu untuk
memaklumkan perlakuan penderaan terhadap kanak-kanak yang berlaku di dalam
rumah yang didiaminya merupakan satu kesalahan. Namun begitu, jika disabitkan,
ahli keluarga yang berkenaan boleh dilepaskan dengan bon atas syarat-syarat
yang ditentukan oleh mahkamah. Hanya setelah ahli keluarga ini tidak mematuhi
mana-mana syarat yang telah ditetapkan di dalam bon berkenaan, barulah mereka
boleh didenda tidak melebihi RM5,000.00 atau penjara tidak melebihi dua tahun
atau kedua-duanya sekali.[17]
b)
Kehadiran Ibu bapa atau Penjaga Semasa Perbicaraan
Seksyen 88(1) Akta 611 memperuntukkan
bahawa jika seseorang kanak-kanak dituduh atas apa-apa kesalahan, maka Mahkamah
Bagi Kanak-Kanak hendaklah memerintahkan supaya ibu dan bapa kanak-kanak
tersebut hadir ke mahkamah kecuali Mahkamah berpuashati bahawa adalah tidak
munasabah untuk mengehendaki kehadiran mereka. Peruntukan mengehendaki ibu bapa
atau penjaga hadir di mahkamah semasa perbicaraan adalah satu peruntukan
mandatori. Hal ini telah dijelaskan di dalam kes Sia Yik Hung v Public
Prosecutor.[18] Di dalam kes ini,
Mahkamah Tinggi menyatakan bahawa kegagalan Majistret untuk memanggil ibu bapa
ke mahkamah sedangkan ia diperlukan mengikut seksyen 9 Akta Mahkamah Juvana
adalah suatu "failure of justice". Menurut Mahkamah, perkataan
"and shall" adalah peruntukan mandatori.[19]
Walau bagaimanapun,
Mahkamah Bagi Kanak-Kanak mempunyai kuasa untuk memerintahkan supaya ibu bapa
atau penjaga kanak-kanak itu keluar daripada mahkamah. Keadaan ini mungkin
berlaku apabila mahkamah berasa bahawa perintah sedemikian adalah perlu untuk
kepentingan kanak-kanak itu.[20] Bagi ibu bapa atau penjaga yang gagal untuk
menghadirkan diri di Mahkamah Kanak-Kanak apabila mereka dikehendaki berbuat
demikian ia merupakan satu kesalahan dan boleh didenda tidak melebihi RM
5,000.00 atau dipenjarakan selama tempoh tidak melebihi dua tahun atau
kedua-duanya.[21]
c) Penyempurnaan Bon Kelakuan Baik
Mahkamah Bagi Kanak-Kanak mempunyai kuasa
untuk menjatuhkan hukuman-hukuman tertentu apabila kesalahan telah dibuktikan
terhadap seorang kanak-kanak tersebut. Sebagai kuasa tambahan, Mahkamah Bagi
Kanak-Kanak juga boleh memerintahkan supaya ibu bapa atau penjaga kanak-kanak
itu menyempurnakan suatu bon bagi kelakuan baik kanak-kanak itu.[22] Mahkamah Kanak-Kanak juga mempunyai kuasa untuk
mengenakan satu atau lebih daripada syarat-syarat tambahan di bawah kepada bon
berkenaan dan antaranya ialah:
a) Bahawa ibu bapa atau
penjaga dengan ditemani oleh kanak-kanak itu hendaklah melaporkan diri di
jabatan kebajikan atau balai polis yang berhampiran dengan kediaman ibu bapa
atau penjaga pada lat tempoh yang telah ditetapkan oleh mahkamah;[23]
b) Bahawa ibu bapa atau
penjaga dengan ditemani oleh kanak-kanak itu menghadiri bengkel interaktif yang
dianjurkan oleh pusat-pusat tertentu;[24]
c) Bahawa ibu bapa atau
penjaga kanak-kanak itu berunding dengan guru, guru besar atau pengetua kanak-kanak
itu sebulan sekali sepanjang tempoh bon jika kanak-kanak itu berada di sesuatu
institusi pendidikan;[25]
d) Jika kanak-kanak itu
dihantar ke sekolah yang diluluskan atau Sekolah Henry Gurney,[26] maka ibu bapa atau penjaga kanak-kanak itu
hendaklah melawat kanak-kanak itu secara tetap sebagaimana yang ditentukan oleh
mahkamah atau.[27]
Laporan Suruhanjaya Hak
Asasi Manusia Malaysia (Suhakam) ketika menjalankan lawatan ke Sekolah Henry
Gurney menunjukkan bahawa kurangnya ibu bapa atau penjaga melawat anak-anak
mereka yang ditempatkan di sekolah berkenaan. Antara alasan yang telah
diberikan ialah kekurangan wang dan jarak sekolah berkenaan yang jauh dari
rumah mereka. Sehubungan dengan itu, pihak Suhakam telah mencadangkan supaya
Jabatan Penjara Malaysia memberikan subsidi atau bantuan perjalanan kepada ibu
bapa kanak-kanak ini dan juga menyediakan tempat penginapan kepada mereka yang
datang daripada jauh. Ini adalah kerana sokongan dan dorongan daripada
ahli-ahli keluarga adalah penting untuk memberangsangkan pemulihan
penghuni-penghuni Sekolah Henry Gurney ini.[29]
Menyedari hakikat bahawa
kebanyakan ibu bapa atau penjaga tidak melawat anak mereka yang dihantar ke
Sekolah Henry Gurney, maka kerajaan telah memutuskan untuk menjadikan lawatan
sebagai satu tanggungjawab statutori ibu bapa atau penjaga. Lantaran daripada
itu, ibu bapa atau penjaga yang gagal mematuhi mana-mana syarat yang telah
dinyatakan di dalam seksyen 93(1) Akta 611, jika disabitkan, boleh didenda
tidak melebihi RM 5,000.00 dan Mahkamah Bagi Kanak-Kanak boleh memerintahkan
supaya jaminan dilucuthakkan.[30]
Walau bagaimanapun, hak untuk didengar hendaklah diberikan kepada ibu bapa atau
penjaga sebelum perintah di bawah seksyen 93(1) Akta 611 boleh dibuat,[31]
melainkan dapat dibuktikan bahawa ibu bapa atau penjaga kanak-kanak itu setelah
dikehendaki hadir, telah tidak berbuat demikian atau tidak ada atau tidak dapat
ditemui dalam masa yang munasabah.[32]
d) Pemeliharaan dan Penjagaan Yang
Sepatutnya Oleh Ibu bapa atau Penjaga
Jika Mahkamah Bagi Kanak-Kanak mendapati
mana-mana kanak-kanak yang dibawa ke hadapannya memerlukan pemeliharaan dan
perlindungan, maka mahkamah antara lain boleh memerintahkan supaya ibu bapa
atau penjaganya menyempurnakan bon untuk menjalankan pemeliharaan dan penjagaan
yang sepatutnya selama suatu tempoh yang dinyatakan oleh Mahkamah Bagi
Kanak-Kanak.[33]
Peruntukan mengenai penyempurnaan bon ini adalah untuk memastikan kanak-kanak
berkenaan bebas daripada sebarang bentuk penderaan. Ia juga merangkumi keadaan
di mana terdapat pengabaian atau pertelingkahan antara kanak-kanak itu dengan
ibu bapa atau penjaganya.[34]
Selain itu, Mahkamah Bagi Kanak-Kanak juga boleh membuat perintah supaya
kanak-kanak yang memerlukan pemeliharaan dan perlindungan itu diletakkan di
bawah jagaan seseorang yang layak atau sesuai,[35]
atau membuat perintah supaya kanak-kanak itu diletakkan di bawah jagaan seorang
Pelindung atau orang lain yang dilantik oleh Mahkamah Bagi Kanak-Kanak,[36]
atau membuat perintah meletakkan kanak-kanak berkenaan di tempat selamat,[37]
atau bagi kanak-kanak yang tidak mempunyai ibu bapa, mencari ibu bapa peliharaan
yang didapati sesuai oleh Ketua Pengarah Kebajikan Masyarakat bagi memastikan
keselamatan dan kesejahteraan kanak-kanak itu.[38]
Apabila
Mahkamah Bagi Kanak-Kanak membuat perintah seperti yang dinyatakan di atas,
beberapa arahan atau syarat sampingan boleh dibuat oleh mahkamah bagi
memastikan keselamatan dan kesejahteraan kanak-kanak itu. Antara arahan atau
syarat berkenaan adalah:
a) bahawa ibu bapa atau penjaga kanak-kanak
itu yang ditemani oleh kanak-kanak itu hendaklah menghadiri bengkel interaktif
yang dianjurkan di pusat-pusat yang ditetapkan yang ditubuhkan bagi maksud
sedemikian;[39]
b) jika kanak-kanak itu
diletakkan di suatu tempat selamat, bahawa ibu bapa atau penjaganya hendaklah
melawat kanak-kanak itu secara tetap sebagaimana yang ditentukan oleh Mahkamah
Bagi Kanak-Kanak; atau[40]
c) jika kanak-kanak itu
berada di sesuatu institusi pendidikan, bahawa ibu bapa atau penjaganya
hendaklah berunding dengan guru atau guru besar atau pengetua kanak-kanak itu sebulan
sekali.[41]
Kesimpulan yang dapat
dibuat apabila perintah-perintah seperti di atas dikenakan teratas ibu bapa
atau penjaga kanak-kanak itu adalah supaya orang-orang yang sepatutnya rapat
dengan kanak-kanak itu tidak menjauhkan diri dari kanak-kanak apabila
kanak-kanak tersebut dihantar ke tempat-tempat tertentu. Kehadiran ibu bapa
atau penjaga boleh menjadi perangsang kepada kanak-kanak itu untuk meneruskan
kehidupan mereka kerana kehadiran ibu bapa atau penjaga itu menunjukkan bahawa
mereka masih dihargai. Dalam kes Public Prosecutor v Nazarudin bin Ahmad
& Ors,[42] tertuduh ketiga telah membuat permohonan
kepada mahkamah untuk ditempatkan di Penjara Taiping dan bukannya Penjara
Kajang. Menurut Yang Arif Hakim, sungguhpun mahkamah tidak mempunyai kuasa
untuk menentukan penjara manakah seseorang yang telah disabitkan dengan
kesalahan akan ditempatkan, tetapi mengambil kira faktor bahawa umur tertuduh
yang masih muda dan ahli keluarganya berada di Taiping, maka dicadangkan supaya
dia di hantar ke Penjara Taiping. Menurut Yang Arif Hakim:
Visitation and constant contact by the
family are crucial for a person of such young age serving a prison sentence. A
term of imprisonment in such a situation without constant family contacts may
have the adverse social problem of making a person of such youth and immaturity
become a hard core criminal.[43]
Sungguhpun kes di atas
melibatkan pesalah muda[44] yang dijatuhkan hukuman penjara tetapi mahkamah
masih berpendapat lawatan dan pertemuan yang berterusan oleh ahli keluarga
adalah sangat perlu kepada pesalah muda yang sedang menjalani hukuman penjara.
Dari segi analogi, perkara yang sama juga diperlukan apabila seseorang
kanak-kanak itu dihantar ke Sekolah Henry Gurney atau Pusat Pemulihan iaitu
lawatan dan perhubungan yang berterusan dengan ahli keluarga. Menurut Profesor
Chiam Heng Keng:
The importance of
imparting to children the message that adults care and desire to be of
assistance will go a long way in reducing incidence of juvenile delinquency.
Underlying every individual is the need to be loved, accepted and to belong.
This need is so strong that if it is not possible to have this need be
fulfilled in acceptable ways, the individual will seek its gratification by
hook or by crook.
Our reaction to the juvenile delinquents
should not be one of accusation. Instead, we should look for ways to restore
them.[45]
Pengenaan tanggungjawab
undang-undang ini ke atas ibu bapa atau penjaga sebenarnya adalah untuk
mengelak kanak-kanak ini kembali melakukan perbuatan jenayah apabila mereka
dibebaskan kelak. Berdasarkan kajian yang dilakukan oleh Profesor Abdul Hadi
Zakaria, perlakuan kanak-kanak boleh diperbaiki dengan meningkatkan hubungan
mereka dengan ahli keluarga yang lain.[46] Ini
adalah perlu kerana apabila kanak-kanak yang ditahan dibebaskan kelak mereka
mungkin mengalami masalah untuk menyesuaikan diri mereka kecuali masyarakat
dapat menerima mereka. Berdasarkan kajian yang dijalankan di pusat akhlak,
hanya 35.7 peratus sahaja gadis yang berada di pusat akhlak dilawati oleh
keluarga mereka setiap bulan.[47] Manakala 14.3 peratus yang lain dilawati sekali
dalam dua hingga tiga bulan, 14.3 peratus berikutnya menerima lawatan sekali
bagi setiap lima hingga lapan bulan manakala yang lain langsung tidak dilawati
sepanjang tempoh mereka berada di pusat akhlak berkenaan.[48]
Di samping itu, terdapat beberapa kategori pelatih yang tidak
dibenarkan menerima pelawat. Walau bagaimanapun, perhubungan dengan ahli
keluarga atau kawan masih boleh dibuat melalui surat. Berdasarkan kajian yang
dijalankan, hanya 14.3 peratus pelatih menerima sekurang-kurangnya sepucuk
surat pada setiap bulan.[49]
Manakala 48.9 peratus pelatih langsung tidak pernah menerima surat sepanjang
mereka berada di pusat akhlak. Berdasarkan temu bual yang dijalankan, ada
pelatih menyatakan bahawa ahli keluarga telah "membuang" mereka
ataupun ahli keluarga berasa bahawa tanggungjawab mereka telah beralih kepada
kerajaan apabila kanak-kanak berkenaan ditahan di pusat akhlak.[50]
Tanggapan seumpama ini adalah salah dan harus dikikis oleh ibu bapa atau
penjaga kanak-kanak itu. Tanggungjawab terhadap kanak-kanak berkenaan masih
tidak berubah iaitu terletak di bahu ibu bapa atau penjaga. Peranan kerajaan
atau agensi-agensi yang berkenaan adalah untuk membantu memulihkan kanak-kanak
yang bermasalah dan ibu bapa atau penjaga perlu menyuntik sesuatu yang sangat
penting iaitu kasih sayang dan perhatian keluarga. Apabila gandingan antara
agensi-agensi kerajaan dan ibu bapa atau penjaga ini berjalan dengan lancar,
maka hasilnya sudah pasti akan lebih memuaskan daripada membiarkan kanak-kanak
ini tanpa kasih sayang yang sewajarnya dari ahli keluarga.
Memandangkan
bahawa tugas ini merupakan tanggungjawab undang-undang maka kegagalan mana-mana
ibu bapa atau penjaga kanak-kanak itu untuk mematuhi arahan atau syarat yang
telah dikenakan oleh Mahkamah Bagi Kanak-Kanak adalah satu kesalahan dan boleh
dihukum dengan denda tidak melebihi RM5,000.00 jika di- dapati bersalah.[51]
e) Tanggungjawab Untuk
Tidak Menganiaya, Mengabai, Membuang atau Mendedahkan Kanak-kanak
Penderaan terhadap kanak-kanak sama ada
dari segi fizikal, emosi atau seksual bukanlah satu perkara yang baru di negara
ini. Ada kanak-kanak yang dirogol oleh bapa kandung, bapa tiri, datuk, abang
dan sebagainya.[52] Ada kanak-kanak yang didera dengan pelbagai cara
yang tidak pernah terfikir oleh manusia normal - penderaan ini boleh dilakukan
oleh seorang ibu bapa atau penjaga ke atas anak-anak mereka.[53]
Lantaran itu, seksyen 31(1) Akta 611 memperuntukkan bahawa sekiranya mana-mana
orang yang mempunyai tugas pemeliharaan seorang kanak-kanak, menganiaya,
mengabaikan, membuang atau mendedahkan kanak-kanak itu atau menyebabkan atau
membenarkan kanak-kanak itu dianiaya, diabai, dibuang atau didedah hingga
mungkin menyebabkan kecederaan fizikal atau emosi atau seksual, maka orang
berkenaan telah melakukan satu kesalahan di bawah seksyen 31 Akta 611. Akta 611
juga telah memperuntukkan bahawa ibu bapa atau penjaga kanak-kanak itu dianggap
mengabaikan kanak-kanak itu jika tidak menyediakan kepada kanak-kanak berkenaan
makanan, pakaian, rawatan perubatan atau pergigian, penginapan atau
pemeliharaan yang mencukupi sekiranya beliau berupaya mempersediakan
perkara-perkara di atas.[54] Jika seseorang itu didapati bersalah di bawah
seksyen 31 Akta 611, maka hukuman yang berat boleh dikenakan iaitu denda tidak
melebihi RM 10,000.00 atau penjara tidak melebihi sepuluh tahun atau
kedua-duanya. Selain itu, mahkamah juga boleh memerintahkan orang berkenaan
menyempurnakan bon kelakuan baik.[55]
f) Kanak-Kanak Digunakan
Sebagai Pengemis dan Lain-lain
Penggunaan kanak-kanak sebagai pengemis
bukanlah satu fenomena yang baru kerana di banyak tempat, terutamanya di
kawasan bandar, kanak-kanak digunakan untuk mengemis atau menjaja. Perkara yang
sama juga berlaku di negara jiran di mana kanak-kanak digunakan untuk menjaja
di tepi-tepi jalan tanpa menghiraukan bahaya yang datang.[56]
Terdapat keadaan di mana kanak-kanak telah digunakan oleh pihak-pihak tertentu
bagi memungut derma atas pelbagai tujuan.[57]
Menyedari hakikat bahawa perlakuan ini adalah sangat berbahaya kepada
keselamatan dan kesejahteraan kanak-kanak maka satu peruntukan yang khusus
telah dimasukkan di dalam Akta 611. Seksyen 32 Akta 611 memperuntukkan bahawa
mana-mana orang termasuk ibu bapa atau penjaga yang menyebabkan atau
mengakibatkan mana-mana kanak-kanak itu mengemis atau meminta sedekah dengan
cara menyanyi, bermain, membuat persembahan atau menawarkan apa-apa untuk
jualan atau menjalankan perniagaan yang menyalahi undang-undang seperti loteri
haram, perjudian atau lain-lain aktiviti yang memudaratkan kesihatan dan
kebajikan kanak-kanak itu adalah melakukan kesalahan dan jika disabitkan, boleh
didenda tidak melebihi RM5,000.00 atau dipenjarakan selama tempoh tidak
melebihi dua tahun atau kedua-duanya.[58]
g) Membiarkan Kanak-Kanak Tanpa Pengawasan
Terdapat banyak kes yang mengakibatkan
bencana kepada kanak-kanak yang ditinggalkan bersendirian di rumah atau di
dalam kenderaan. Pada 18 April 2001, tiga orang kanak-kanak telah terkorban
dalam satu kejadian kebakaran. Dalam kejadian ini, kanak-kanak berkenaan
ditinggalkan tanpa pengawasan oleh pengasuh.[59] Seorang kanak-kanak berusia lima tahun telah
terbunuh apabila terjatuh daripada sebuah pangsapuri.[60]
Kanak-kanak ini dilaporkan keluar untuk mencari ibunya tetapi gagal.[61]
Manakala seorang kanak-kanak yang ditinggalkan bersendirian di dalam kenderaan
bapanya telah dilarikan oleh pencuri yang cuba mencuri kereta berkenaan.[62]
Begitu juga dengan kejadian di mana tiga orang kanak-kanak berserta ibu mereka
yang sedang sarat mengandung mati di dalam kereta kerana terhidu gas karbon
dioksida yang berlebihan. Di dalam kejadian berkenaan, bapa kanak-kanak
berkenaan telah meninggalkan anak-anaknya dan juga isteri di dalam kereta
dengan penghawa dingin yang terpasang selama beberapa jam.[63]
Permasalahan ini cuba
diratifikasikan dengan memperuntukkan bahawa ibu bapa atau penjaga kanak-kanak
yang meninggalkan kanak-kanak itu tanpa mengadakan persediaan bagi pengawasan
atau pemeliharaan yang berpatutan untuk satu tempoh yang lama, atau
meninggalkan kanak-kanak berkenaan di dalam keadaan yang tidak berpatutan,
melakukan kesalahan di bawah seksyen 33 Akta 611 dan boleh dihukum dengan denda
tidak melebihi RM5,000.00 atau di penjara selama tempoh tidak melebihi dua
tahun atau kedua-duanya sekali.
Peruntukan ini lebih menjurus ke arah
mengelakkan kecuaian di pihak ibu bapa atau penjaga yang mengambil sikap kurang
berhemat atau berhati-hati. Peruntukan ini bukan hanya untuk ibu bapa atau
penjaga yang meninggalkan anak atau kanak-kanak di bawah jagaan mereka di dalam
kereta tetapi juga dihujahkan terpakai kepada mereka yang meninggalkan
anak-anak tanpa penjagaan di dalam rumah.
h) Sumbangan Oleh
Ibu bapa atau Penjaga
Tugas dan tanggungjawab ibu bapa atau
penjaga tidak hilang hanya kerana anak mereka telah diperintahkan supaya
diletakkan di bawah jagaan orang yang layak,[64]atau
kerana kanak-kanak berkenaan dihantar ke asrama akhlak, sekolah yang
diluluskan, Sekolah Henry Gurney, institusi atau pusat yang diluluskan[65]
atau diletakkan di tempat perlindungan. Mengikut seksyen 108 Akta 611, Mahkamah
Bagi Kanak-Kanak yang membuat perintah seperti di atas boleh mengeluarkan satu
perintah sampingan iaitu mengarahkan ibu bapa atau penjaga membuat apa-apa
sumbangan atau sumbangan bulanan setelah mengambil kira keadaan kemampuan ibu
bapa atau penjaga.[66]
Perintah sumbangan seperti di dalam seksyen 108(1) Akta 611 juga hanya boleh
dibuat setelah Mahkamah Bagi Kanak-Kanak memberi peluang kepada ibu bapa atau
penjaga kanak-kanak tersebut peluang untuk didengar.[67]
Perintah sumbangan ini juga boleh dihapuskan,
diperbaharui atau diubah jika permohonan telah dibuat oleh ibu bapa atau
penjaga kanak-kanak berkenaan, Pelindung atau pegawai akhlak.[68] Sesuatu perintah sumbangan yang telah dibuat oleh
Mahkamah Bagi Kanak-Kanak adalah berkuatkuasa selama kanak-kanak itu berada di bawah
pemeliharaan seseorang yang layak. Bagi kanak-kanak yang berada di institusi
yang diluluskan atau Sekolah Henry Gurney, perintah sumbangan ini akan terus
berkuatkuasa sehingga kanak-kanak itu tidak lagi berada di bawah pemeliharaan
orang yang sedang menjaga tempat perlindungan, asrama akhlak, sekolah
diluluskan, Sekolah Henry Gurney atau institusi atau pusat yang diluluskan itu.[69]
Apabila
ibu bapa atau penjaga dengan sengaja mengengkari perintah sumbangan ini, maka
Mahkamah Bagi Kanak-Kanak boleh dengan waran mengarahkan supaya amaun yang
tertunggak itu dilevi dengan cara yang diperuntukkan oleh undang-undang. Mahkamah
Bagi Kanak-Kanak juga boleh menjatuhkan hukuman penjara sebagai alternatif,
iaitu satu bulan penjara bagi satu bulan sumbangan yang masih belum dibayar.
Walau bagaimanapun, tempoh pemenjaraan berkenaan akan tamat apabila amaun
sumbangan yang kena dibayar itu telah dijelaskan.
i) Pembayaran
Pampasan Oleh Ibu bapa atau Penjaga
Jika seseorang kanak-kanak dituduh dengan
kesalahan yang boleh dikenakan denda dan pampasan atau kos atau kedua-duanya,
dan mahkamah berpendapat bahawa kes berkenaan boleh diselesaikan sebaik-baiknya
dengan mengenakan kesemua atau mana-mana penalti di atas selain daripada
hukuman lain, maka mahkamah boleh memerintahkan supaya denda yang dikenakan itu
atau award pampasan atau kos itu dibayar oleh ibu bapa atau penjaga
kanak-kanak berkenaan.[70]
Walau bagaimanapun, perintah ini tidak akan dibuat jika ibu bapa atau penjaga
kanak-kanak berkenaan tidak dapat ditemui dalam masa yang munasabah ataupun
mereka tidak terlibat dalam membantu menyebabkan perlakuan kesalahan berkenaan
kerana cuai dalam memelihara kanak-kanak berkenaan dengan sewajarnya.[71] Di
dalam kes Public Prosecutor v Saiful
Afikin bin Mohd Firus,[72] responden yang merupakan seorang pesalah muda telah
mengaku salah di atas tuduhan mematikan orang dengan salah. Pada masa melakukan
kesalahan berkenaan beliau berumur 16 tahun. Mahkamah Juvana yang mendengar kes
berkenaan telah membuat beberapa perintah dan antaranya adalah supaya penjaga
beliau membayar sebanyak RM 1,500.00 kepada keluarga mangsa sebagai pampasan.
Seksyen 13 Akta Mahkamah Juvana memperuntukkan bahawa apabila mahkamah
mendapati bahawa kesalahan terhadap kanak-kanak itu adalah terbukti, mahkamah
boleh membuat beberapa arahan yang termasuk memerintahkan ibu bapa atau penjaga
membayar pampasan. Sebelum ibu bapa atau penjaga diarahkan untuk membayar
pampasan, hak untuk didengar hendaklah diberikan. Walau bagaimanapun, di dalam
kes ini, ibu kanak-kanak berkenaan tidak ditanya tentang pembayaran pampasan
ini. Mahkamah Tinggi memutuskan bahawa Mahkamah Juvana telah melakukan satu
kesilapan yang serius dan menjadikan arahan tersebut tidak sah.
Jika Mahkamah Bagi
Kanak-Kanak mendapati kesalahan terhadap kanak-kanak berkenaan telah terbukti
atau kanak-kanak itu mengakui fakta yang mewujudkan kesalahan, maka mahkamah
boleh membuat perintah yang mengehendaki ibu bapa atau penjaga kanak-kanak
berkenaan membayar pampasan atau kos atau memberi jaminan bagi kelakuan baik
kanak-kanak berkenaan.[73]
Apabila ibu bapa atau penjaga memberi jaminan berkelakuan baik bagi seorang
kanak-kanak, maka salah satu syarat di dalam seksyen 93(1) Akta 611[74]
boleh dikenakan ke atas ibu bapa atau penjaga kanak-kanak berkenaan.[75]
Kegagalan ibu bapa atau penjaga kanak-kanak berkenaan mematuhi syarat-syarat
jaminan tersebut boleh menyebabkan jaminan yang diberikan itu dilucuthakkan.[76]
Kesimpulan
Apa yang jelas daripada
peruntukan-peruntukan yang telah dibincangkan di atas adalah bahawa tugas dan
tanggungjawab ibu bapa atau penjaga kanak-kanak tidak akan terlepas jika
kanak-kanak di bawah jagaan mereka terlibat dengan sebarang perlakuan jenayah.
Kini ibu bapa atau penjaga diajak bersama-sama untuk membantu menangani masalah
sosial yang dialami oleh kanak-kanak di bawah jagaan mereka. Adalah tidak adil
kepada semua pihak jika ibu bapa atau penjaga kanak-kanak itu bersikap
"lepas tangan" selepas anak mereka didapati melakukan sesuatu
kesalahan. Pada masa yang sama, ibu bapa atau penjaga juga harus menjalankan
tugas yang telah diamanahkan kepada mereka dengan sebaik mungkin dan mengelak
daripada sebarang perbuatan penderaan, pengabaian dan kecuaian yang boleh
mengakibatkan penderitaan sama ada dari segi fizikal atau emosi kepada
kanak-kanak di bawah jagaan mereka. Pengenaan tugas dan tanggungjawab melalui
undang-undang ke atas ibu bapa atau penjaga kanak-kanak merupakan satu kaedah
untuk memastikan kanak-kanak yang telah terlibat dengan jenayah atau yang
menjadi mangsa deraan tidak terus hanyut dan menderita. Walau bagaimanapun,
menuding jari semata-mata tidak akan membantu, sebaliknya semua pihak harus
bekerjasama bagi mengatasi segala masalah yang berkaitan dengan kanak-kanak.
Tujuan dan matlamatnya adalah jelas iaitu supaya kanak-kanak di negara ini
dapat hidup di dalam keadaan yang sempurna dan sejahtera.
[*] DPA (UITM), LLB (Hons) (Malaya), LLM (Malaya);
Pensyarah Kanan, Fakulti Undang-Undang, Universiti Malaya.
[1] Hammudah `Abd Al'Ati, Keluarga Muslim (The
Family Structure in Islam) (Johor Bharu: Penamas Sdn Bhd [Edisi Malaysia],
1985) di ms 207-208.
[6] Lihat Tower, CC, Understanding Child Abuse and
Neglect (Boston: Allyn and Bacon, 1989) di ms 10-11.
[9] Lihat juga Aneeta Kulasegaran, "Women's and
Children's Rights And The Protection Offered By Domestic Law", kertas yang
dibentangkan di 12th Commonwealth Law Conference di Kuala Lumpur,
September 1999.
[11] Akta 611 telah memansuhkan pemakaian Akta Mahkamah
Juvana 1947, Akta Perlindungan Wanita dan Gadis 1973 dan juga Akta Perlindungan
Kanak-Kanak 1991.
[12] Kanak-kanak didefinisikan oleh s 2 Akta 611 sebagai
seseorang yang berumur di bawah 18 tahun dan berhubungan dengan prosiding
jenayah, ertinya seseorang yang sudah mencapai umur bagi tanggungjawab jenayah
sebagaimana yang ditetapkan dalam s 82 Kanun Keseksaan.
[13] Penjaga didefinisikan oleh s 2 Akta 611 sebagai
mana-mana orang yang, pada pendapat Mahkamah Bagi Kanak-Kanak yang mengambil
perhatian tentang apa-apa kes yang berhubungan dengan kanak-kanak itu atau yang
melibatkan kanak-kanak itu, sedang mempunyai penjagaan atau kawalan ke atas
kanak-kanak itu.
[14] Lihat artikel yang ditulis oleh Mimi Kamariah
Majid, "Akta Kanak-Kanak 2001: Cadangan Pindaan Undang-Undang Berkenaan
Gejala Sosial" di dalam Siti Zaharah (penyunting), Siri Undang-Undang
Mimi Kamariah: Akta Kanak-Kanak 2001 (Kuala Lumpur: Penerbit Universiti
Malaya, 2002) di ms 16.
a) Ketua Pengarah;
b) Timbalan Ketua Pengarah;
c) Seorang Pengarah Bahagian bagi Kebajikan
Masyarakat, Jabatan Kebajikan Masyarakat;
d) Pengarah Kebajikan Masyarakat Negeri
bagi setiap Negeri;
e) Mana-mana Pegawai Kebajikan Masyarakat
yang dilantik di bawah s 8.
[16] "Extended family" merupakan sebuah
keluarga besar di mana terdapat datuk, nenek dan saudara mara terdekat yang
lain.
Jika seseorang kanak-kanak atau orang muda
dipertuduh atas sesuatu kesalahan atau oled kerana sesuatu sebab lain dibawa ke
hadapan suatu Mahkamah Juvana, ibu bapa atau penjaganya boleh dalam mana-mana
hal, dan hendaklah, jika dia boleh dijumpai dan tinggal di kawasan yang
jaraknya adalah munasabah, dikehendaki hadir pada semua peringkat prosiding
mahkamah yang di hadapannya kes itu dibicarakan atau diputuskan melainkan jika
Mahkamah berpuas hati bahawa adalan tidak munasabah untuk menghendaki ibu bapa
atan penjaga itu hadir.
[22] Lihat s 93(3) Akta 611 yang mana ia memperuntukkan
bahawa hak untuk didengar hendaklah diberikan kepada ibu bapa atau penjaga
kanak-kanak itu sebelum Mahkamah Bagi Kanak-Kanak membuat perintah di dalam s
93(1).
a) yang ditubuhkan atau ditetapkan di bawah
s 73; dan
b) di bawah arahan dan kawalan Ketua
Pengarah Penjara dan diluluskan oleh Menteri bagi pendidikan, latihan dan
penahanan orang-orang yang dihantar ke situ menurut Bah X.
[33] Akta 611, s 30(1)(a). Perintah ini hanya boleh
dibuat oleh Mahkamah Bagi Kanak-Kanak setelah memberi ibu bapa atau penjaga
kanak-kanak itu hak untuk didengar (s 30(10) Akta 611). Walau bagaimanapun,
Mahkamah Bagi Kanak-Kanak masih boleh membuat perintah di bawah ss (1) jika
mahkamah berpuashati berdasarkan maklumat yang diberikan oleh seseorang
Pelindung bahawa ibu bapa atau penjaga kanak-kanak itu, setelah dikehendaki
hadir, telah tidak berbuat demikian, atau tidak ada atau tidak dapat ditemui
dalam masa yang munasabah (lihat s 30(11) Akta 611).
[34] Lihat s 17(1) Akta 611 untuk pengertian kanak-kanak
yang memerlukan pemeliharaan dan perlindungan.
[39] Akta 611, s 30(8)(a). Bengkel interaktif merupakan
satu susun atur di mana ibu bapa atau penjaga kanak-kanak berkenaan akan
mengadakan sesi bersama kanak-kanak ini beserta dengan pegawai Jabatan
Kebajikan Masyarakat supaya mereka dapat berbincang sesama sendiri.
[46] Lihat Abd Hadi Zakaria, Protecting Girls
Official Measures Against Underaged Girls Rescued From Moral Danger (Kuala
Lumpur: University of Malaya Press, 1995) di ms 151-153.
[49] Ibid.
[50] Ibid.
[51]
Akta 611, s 30(9).
[52]
Lihat Berita Harian, 11 September 2002.
[53]
Lihat Utusan Malaysia, 24 September 2001 di mana sepasang suami isteri
disyaki mendera anak angkat mereka. Kecederaan dan luka di tubuh kanak-kanak
berkenaan kemudiannya dijahit sendiri oleh si pendera. Mangsa juga dilaporkan
mengaku bahawa pernah dihentak dengan tukul kuku kambing dan juga telinganya
di`stapler' dengan dawai kokot.
[54]
Akta 611, s 31(4).
[55]
Akta 611, ss 31(1) & (2).
[56]
Lihat "Pengemis Kanak-Kanak Bertambah" bertarikh 15 November 1998 di
www.utusanonline.com.my.
[57]
Lihat "Gejala Kutip Derma Haram", Metro Ahad, 20 Oktober 2002.
Lihat juga "Usah Peralat Kanak-Kanak", Harian Metro, 16 April
2001.
[58]
Akta 611, s 32. Seseorang yang mempunyai tugas pemeliharaan kanak-kanak itu
juga telah melakukan kesalahan di bawah seksyen ini jika membenarkan
kanak-kanak itu terlibat dengan aktiviti yang disebutkan tadi.
[59]
Lihat "Tiga beradik terkorban dalam kebakaran rumah mereka di Kelana
Jaya" bertarikh 19 April 2001 di www.utusanonline.com.my.
[60]Lihat
"Kanak-kanak mati terjatuh daripada tingkat 9 Pangsapuri Damai"
bertarikh 9 Februari 2003 di www.utusanonline.com.my.
[61] Ibid.
[62]
Lihat "Dua beradik dilarikan pencuri bersama kereta bapa" bertarikh 7
November 2000 di www.utusanonline.com.my.
[63]
Utusan Malaysia bertarikh 8 September 2001.
[64]
Akta 611, s 108(1)(a).
[65]
Akta 611, s 108(1)(b).
[66]
Jikalau Mahkamah Bagi Kanak-Kanak berpendapat bahawa ibu bapa atau penjaga
kanak-kanak berkenaan tidak mampu untuk memberi sumbangan maka Mahkamah Bagi
Kanak-Kanak tidak boleh membuat perintah sumbangan. Sila rujuk s 108(2) Akta
611.
[67]
Akta 611, s 108(6). Hak untuk didengar bermaksud ibu bapa atau penjaga itu akan
ditanya telebih dahulu sebelum sebarang keputusan dibuat yang mungkin akan
menjejaskan mereka.
[68]
Akta 611, s 108(5).
[69]
Akta 611, s 108(8). Walau bagaimanapun, suatu sumbangan tidak perlu dibayar
jika kanak-kanak berkenaan berada di luar sekolah dengan kebenaran atau
kanak-kanak berkenaan bercuti. Lihat s 108(9) Akta 611.
[70]
Akta 611, s 94(1).
[71]
Proviso kepada s 94(1) Akta 611.
[72]
[1996] 4 MLJ 309.
[73]
Akta 611, s 94(2). Walau bagaimanapun, sebelum perintah seperti di dalam s 94
Akta 611 tidak boleh dibuat tanpa memberi peluang kepada ibu bapa atau penjaga
kanak-kanak berkenaan untuk didengar (s 94(5) Akta 611).
[74]
Akta 611, s 93(1) memperuntukkan:
a) bahawa ibu bapa atau penjaga dengan
ditemani oleh kanak-kanak itu hendaklah melaporkan diri di jabatan kebajikan
atau balai polis yang berhampiran dengan kediaman ibu bapa atau penjaga pada
lat tempoh yang telah ditetapkan oleh mahkamah.
b) Bahawa ibu bapa atau penjaga dengan
ditemani oleh kanak-kanak itu menghadiri bengkel interaktif yang dianjurkan
oleh pusat-pusat tertentu.
c) Bahawa ibu bapa atau penjaga kanak-kanak
itu berunding dengan guru, guru besar atau pengetua kanak-kanak itu sebulan
sekali sepanjang tempoh bon jika kanak-kanak itu berada di sesuatu institusi
pendidikan.
d) Jika kanak-kanak itu dihantar ke sekolah
yang diluluskan atau Sekolah Henry Gurney, maka ibu bapa atau penjaga
kanak-kanak itu hendaklah melawat kanak-kanak itu secara tetap sebagaimana yang
ditentukan oleh mahkamah.
[75]
Akta 611, s 94(3).
[76]
Akta 611, s 94(4).
URL: http://www.commonlii.org/my/journals/JMCL/2005/6.html
Tiada ulasan:
Catat Ulasan